Джетон Келменді: «...Сіз миссиялық өмір сияқты мағынаға толы сөздерді жақсы көретінсіз»
Джетон Келменді – албан ақыны. Ол жазушы, драматург, публицист, аудармашы және профессоры ретінде қызмет атқарады.
1978 жылы Косовоның Пея қаласында дүниеге келген, алғашқы білімін де Пеяда алған. Кейіннен Приштина университетінде білімін жалғастырып, бұқаралық коммуникация саласында өнер бакалавры дәрежесін тәмамдаған.
Оның шығармалары басқа тілдерге көп аударылған. Сыншылардың пікірінше, Джетон Келменді – қазіргі албан поэзиясының ең ірі өкілдерінің бірі. Халықаралық деңгейдегі сыншылар мен қазіргі замандастары оның шығармашылығы туралы көптеген мақалалар жазып, ең бірегей еуропалық ақын деп атаған. Біз де Джетонның «Dashuri në kohë lufte» (love in a time of war) – «Соғыс уақытындағы махаббат» атты жинағындағы сұлу өлеңдерін қазақ тілді оқырманмен бөліссек деп шештік.
Аудармашыдан
Сені күтудемін
Сені күтудемін..-
Ықтималсыздықтардың бұрышы мен
«Ешқашан» сөзінің бір шетінде
күтуім жалғасуда..
Қауышулар мен қоштасулардың
бір мәні бар болып,
ақылға қонатын кезеңі келсе,
жабық кітаптардың парақтары мен
ұмытылған өлеңдердің тақырыптарында
жолығамыз бір күні.
Сапырылысқан ойлар мен
жоқтық жанға батқанда
сені іздей бастаймын..
Осылайша сен
барлық үмітімнің тасасында қалдың...
Біз бірге
Тек қана түсіме енетін
беймәлім көшелерде жүреміз..
Өзіңді осылай күтіп,
осылай аңсаймын мен...
Сені күткеннің бәрі –
маған айналды...
Жетті енді, сен жайлы
Ойлаудан, айтудан шаршаған сәтім..
Ал сені күтуім –
Менің бастапқы қалпымнан
Кешіп өткеніңді көру үшін еді..
Көшіп өткеніңді көру үшін еді...
Белгісіз бір жерде...
Белгісіз бір жерде күнелтіп,
Естеліктерден тыс аймақты мекендеп,
Сабыр дұғасының оқылмаған жағында жүрмін..
Бір жердемін
Өз болмысымның таусылған
тұңғиығында..
бір мағына, бір мән көріп қалып мені,
таныса,
қуанар едім..
Өзімді табамын
Қажыған мұңымнан,
Бұрын соңды көрмеген
Түстерімнің ішінен..
Уақыттың уысымнан сусып түскенін көрдім,
Жоқтығымның да жоғалғанына көндім..
Өзімді табам деп
Бәрінен іздеймін енді..
Білемін
барлық іздеріңді өзіңмен алып кеткенсің сен..
ал маған
есімде қалған есімің жетеді...
Таранто, Италия, 4 қазан, 2019 жыл
Мотивация
Қиын сәттерде
Көздеріңді тыңда..
Жаныңа құлақ сал..
Өзіңді-өзің бөтенситін болсаң,
Құнын жоғалтқан тиын секілді
Бөлшектейді сені өмір..
Өмірдің тұрақсыздығын сезіп,
Тіпті уақыттың өзі үмітін жоғалтпағаны шын болса,
Түрлі түске боя мезгілдің өзін..
Тағдыр мен соңғы нүктеде
уақыттан кейін де келетін уақыт бар..
қолдан келер қайран -
жақсыға сену...
Уақыттың өзіне уақыт беру үшін
Қиялыңды суреттерге айналдыр...
Маусым, 2004 ж
Жадымның көлеңкесінде
Саған
ұмытылған бір сөз айтамын,
Ертесі есіңде қалмайтын бір сөз..
Кешірім ескіріп үлгереді.
Үнсіздік жолға шыққан сәт..
Күнге қақталған мәуелі ағаштың саясында
сені күтудемін енді..
Жартасқа ілінген өлеңмен бірге
жалғыз тармақтың үстіне жайғасып
махаббатты күтіп отырып демалғанымдай...
содан соң
күзді тауысып,
жарықтың келер шағын қиялдауға тырыстым...
не бәрі жалғыз сөзді айту үшін саған...
Оның бір түнгі қалауы
Әріптерді төмен түсіргісі келді
Сөздерімді кешіп өту үшін..
Сонсоң өзі
бір өлең тармағына айналды..
өмірден ғұрыптарға дейін созылған жолды
елемейтін ол мүлдем...
шыдамның аяғы тайып құламай тұрып,
жеңіске деген сенім бар жерде
мені өлеңнен шығарып ал деді ол..
үтірлердің арасына қамаушы болма,
тірі өлеңнің
ішінде жүзуіме рұқсат ет
соңғы нүктеге жеткенше..
өйткені соңғы нүктесінде сен барсың..
сонсоң
екеуіміз бірге тырманайық
жалынға қарай...
адымдап оңай...
Сплит, Хорватия, 2017 жылғы 1 наурыз
Ұйқы оянбай тұрып
Ертең бүгінге сенбейді,
ал «кеше» туралы не айтуға болатынын білмеймін тіпті...
осы екеуінің ортасында қалған мені
оянудың ұйқысынан оятшы, түсім..
Көзқарасымыз мұхиттай терең,
тілегіміз уақыттың үстіне жайғасқан.
Сіз миссиялық өмір сияқты
мағынаға толы сөздерді жақсы көретінсіз..
Үнсіздік мағынаға ие болуы үшін
Тағдыр қай бекетке келіп тоқтайды?
Ашкөздіктің қалай ер жететінін білу үшін
Батылдық маған азғантай үміт береді,
Менің ойларым – өткелсіз жол сынды,
Жадымның жотасына жайғасқан кезде
Өзіме апарар –
тек қана ішкі үнім...
Ертеңгі күн маған
таңды қарсы алу үшін ғана берілген..
Кез келген «келу» - өз уақытында орын алатыны сынды..
Приштина, Косово, 28 наурыз 2020 жыл
Аударған: Қарлығаш Қабай
Астана, Қазақстан, 2024 жыл
